කෙටිම කෙටි කතාවක්

පාදුවා නුවර එක් උණුසුම් සැන්දෑවක ඔවුහු වහළය මතට ඔහු රැගෙන ගියෝය. ඒ ඔහුට වහළ මත සිට පහතින් ඇති නගරය පෙනෙනු පිණිසය. අ‍හසේ වැහි ලිහිණියෝ පියැඹූහ. මඳ වේලාවකින් අඳුරු වැටුණු අතර නිරීක්ෂක විදුලි එළි දැල්විණි.  සෙස්සෝ බෝතල්ද රැගෙන පහළට බැස්සෝය. ඔවුන් පහත සඳළුතලයේ සිට කතාබහ කරන හඬ ඔහුට සහ ලුස්ට ඇසිණි. ලුස් ඇඳ මත හිඳ ගත්තාය. උණුසුම් රාත්‍රියේ ඇය සිසිල්ද නැවුම්ද වූවාය.

තුන් මසක් තිස්සේ ලුස් රාත්‍රී සේවා මුරය වැඩ කළාය. ඇයට එසේ වැඩ කරන්නට දීම ගැන ඔවුහු සතුටු වූහ. ඔහු ශල්‍ය කර්මයට භාජනය කරන විට ඕ ඒ සඳහා ඔහු සූදානම් කළාය. ඔහු නිර්වින්දනය කරනු ලැබූ විට සිහිය නැතිවන තුරු පවතින විකාරමය කාලය තුළ නන් දෙඩවීම නතර කර ගැනීම පිණිස හෙතෙම තිර අදිටනින් කටයුතු කළේය. කිහිලිකරුවලින් ඇවිදින්නට හැකි වූ විට ඔහු වාට්ටුවේ සිටි අනෙක් රෝගීන්ගේ උෂ්ණත්වය සටහන් කිරීමට හුරු වූයේ ඒ කටයුත්ත කරන්නට රෑ පුරා අවදි නොවී ලුස් ට නිදා ගැනීමට හැකිවනු පිණිසය. වාට්ටුවේ සිටියේ රෝගීන් ටික දෙනෙකි. ඒ සියලු දෙනාම ඒ ගැන දැන සිටියෝය. ඔවුහු සියලු දෙනාම ලුස් ප්‍රිය කළහ. වාට්ටුව දිගේ නැවත ඇවිදගෙන යන ඔහු ලුස් තමාගේ ඇ‍ඳෙහි සිටින සැටි සිතේ මවා ගත්තේය.

ඔහු පෙරළා යුද පෙරමුණට යාමට පෙර ඔවුහු දෙව්මැදුර වෙත ගොස් යාඥා කළහ. දෙව්මැදුර ඇතුළත අඳුරුද නිශ්චලද වූ අතර තවත් අය එහි යාඥා කරමින් සිටියෝය. ඔවුන්ට විවාහ වීමට ඇවැසි වුවද පල්ලියේ පෙර නම් දීමට වේලාවක් නොතිබිණි. ඔවුන් දෙදෙනාටම උප්පැන්න සහතිකද නොවීය. තමන් විවාහක බවක් ඔවුන්ට  හැඟුණද ඒ ගැන සියලු දෙනාම දැන ගැනීමට ඔවුන්ට අවශ්‍ය විය. එය නැති නොවී පවතිනු පිණිස විවාහය සිදු කරන්නට ඔවුන්ට අවශ්‍ය වූයේය.

ලුස් ඔහුට ලියුම් විශාල ප්‍රමාණයක් ලියූවද සටන් විරාමය අවසන් වනතුරුම ඔහුට ඒවා ලැබුණේ නැත. ලියුම් පහළොවක මිටියක් යුද පෙරමුණ වෙත ලැබුණු අතර ඔහු දින අනුපිළිවෙළින් ඒවා සකස් කොට නොනවත්වා කියවා ගෙන ගියේය. ඒ සියලු ලියුම්වල සඳහන් වූයේ රෝහලේ විස්තරත්, ඇය ඔහුට කෙතරම් ආදරය කරන්නේද යන්නත්, ඔහු නොමැතිව ජීවත්වීම කෙතරම් අසීරුද යන්නත්,රාත්‍රිය ඔහු නොමැතිව ගතකරන්නට වීම කෙතරම් පාලුද යන්නත්ය. 

ඔහු පෙරළා මවුබිමට යායුතු බවත් එසේ ගොස් ඔවුන්ට විවාහවීමට හැකිවන පරිදි ඔහු රැකියාවක් සොයාගතයුතු බවත් සටන් විරාමයෙන් පසුව ඔවුහු තීරණය කළහ. ඔහුට හොඳ රැකියාවක් ලැබෙන තුරු ලුස් මවුබිමට නොපැමිණීමටද එසේ රැකියාවක් ලැබුණු පසු ඇය නිව්යෝක් නගරයේදී හමුවීමටද තීරණය විය. ඔහු එක්සත් ජනපදයට ගිය පසු මත්පැන් පානය නොකරනු ඇතැයිද සිය පැරණි සගයන් සොයා සංචාරය නොකරනු ඇතැයිද අවබෝධ කොට ගැනිණි. එකම අරමුණ වූයේ රැකියාවක් සොයාගෙන විවාහ වීමයි. පාදුවාවේ සිට මිලානෝ තෙක් දුම්රියෙන් ගිය ගමන අතරතුර, ඉක්මනින් පෙරළා මවුබිමට යෑමට ඇය තුළ වූ නොකැමැත්ත සම්බන්ධයෙන් ඔවුහු දබර කර ගත්හ. මිලානෝ දුම්රියපොළේදී එකිනෙකාගෙන් සමුගන්නා වේලාව පැමිණි විට ඔවුන් සිප ගත්තද ඔවුන්ගේ දබරය අවසන්ව නොතිබිණි. ඒ ආකාරයෙන් ඇගෙන් සමුගන්නට සිදුවීම ගැන ඔහු නොසතුටට පත්විය.

ජෙනෝවාවෙන් පිටත් වූ නැවකින් ඔහු ඇමෙරිකාවට ගියේය. රෝහලක් පිහිටුවීම පිණිස ලුස් පොර්දොනෝනෙ වෙත ගියාය. එය වැසි සහිත හුදෙකලා ස්ථානයක් වූ අතර ඉතාලි හමුදාවේ විශේෂ බලකා සේනාංකයක් එහි වාඩිලා සිටියේය. මඩින් පිරුණු, වැසි සහිත නග‍රයේ සිසිර කාලය ගෙවා දමන අතර සේනාංකයේ අණදෙන මේජර්වරයා ලුස් සමග රමණයේ යෙදුණේය. ඊට පෙර ඉතාලි ජාතිකයන් හැඳින නොසිටි ලුස් අවසානයේ එක්සත් ජනපදයේ සිටි ඔහු වෙත ලියා යැවූයේ තමන් අතර තිබූ සම්බන්ධය හුදෙක් කුඩා පිරිමි ළමයකු සහ ගැහැනු ළමයකු අතර වූ සම්බන්ධයකට වඩා වැඩි යමක් නොවූ බවයි. ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇය කනගාටු වූ අතර ඇතැම්විට ඔහු කිසි දිනෙක එය වටහා නොගන්නා බව දැන සිටියාය. එහෙත් දිනෙක ඔහු තමාට සමාව දෙනු ඇතැයිද තමාට කෘතඥ වනු ඇතැයිද ඇය ලියා තිබිණි. එමෙන්ම සපුරාම බලාපොරොත්තු නොවූ ලෙස තමන් වසන්ත ඍතුවේදී විවාහ වන්නට අපේක්ෂා කරන බවද ඇය ලියා තිබුණාය. සැමදාමත් පරිදි තමා ඔහුට ආදරය කරන බවද එහෙත් තමන් අතර වූ සම්බන්ධය හුදෙක් කුඩා පිරිමි ළමයකු හා ගැහැනු ළමයකු අතර වූ සම්බන්ධයක් වූ වග තමාට තේරුම් ගොස් ඇති බවද ලිපියේ සඳහන් විය. ඔහු සිය වෘත්තියේ ඉහළම හිණිපෙත්තට නගිනු ඇතැයිද තමා ඔහු කෙරේ පූර්ණ විශ්වාසය තබා ඇතැයිද මේ සියල්ල වන්නේ හොඳට යැයිද ඇය ලියුවාය.

වසන්ත ඍතුවේදීවත් වෙන කවර කලකවත් මේජර්වරයා ඇය ආවාහ කොට නොගත්තේය. ඇය ඒ සම්බන්ධයෙන් චිකාගෝ නුවර වෙත යවන ලද ලිපියට කිසි දිනෙක පිළිතුරක් ලැබුණේද නැත. ඊට ටික කලකට පසුව ලින්කන් උද්‍යානය මැදින් කුලී රියක නැගී යන අතරතුර, චිකාගෝ වාණිජ මධ්‍යස්ථානයේ ඇති සුපිරි වෙළෙඳ සලක සේවය කළ තරුණියකගෙන් ඔහුට ගෝනෝරියාව වැළඳිණි. 

-අර්නස්ට් හෙමිංවේ (1899-1961)